Acta Scientiarum Polonorum

abstrakt: Sprawdzenie warunków zniszczenia hydraulicznego, zwłaszcza spowodowanego przez unoszenie cząstek gruntu – stanu granicznego nośności określonego symbolem HYD, jest jednym z najtrudniejszych zadań dla projektantów wielu budowli, zarówno lądowych, jak i hydrotechnicznych. Stan graniczny HYD dotyczy zniszczenia, które jest niezwykle niebezpieczne i często inicjuje przebicie hydrauliczne. Stan ten występuje zwykle w przypadku budowy głębokich wykopów, które wymagają obniżenia zwierciadła wody gruntowej i budowy konstrukcji hydrotechnicznych (np. jazów), projektowanych w celu spiętrzenia wody. Sprawdzenie warunków stanu granicznego HYD należy przeprowadzić zgodnie z wymaganiami normy Eurokod 7 [PN-EN 1997-1:2008], stosując dwie różne metody, w których zakłada się całkowite wartości ciśnienia wody w porach i naprężenia w podłożu lub siłę ciśnienia spływowego i ciężar pryzmy gruntu z uwzględnieniem wyporu. W celu sprawdzenia stanu granicznego HYD należy określić oddziaływania hydrauliczne, w tym: parcie wody, gradienty hydrauliczne i siłę ciśnienia spływowego. Niestety w normie PN-EN 1997-1:2008 nie podano, w jaki sposób oddziaływania te powinny być określone. W artykule zostaną przedstawione wyniki sprawdzenia warunków stateczności jazu Jaktorów zlokalizowanego w km 11+760 rzeki Pisia Tuczna. Wartości charakterystyczne wymaganych do sprawdzenia oddziaływań hydraulicznych zostały określone z wykorzystaniem siatki hydrodynamicznej przepływu, wygenerowanej programem numerycznym, przy założeniu najbardziej niekorzystnych warunków dotyczących zmienności położenia zwierciadła wody nad pryzmą gruntu, ciśnienia wody w porach i wyboju poniżej jazu. Wyniki sprawdzenia warunków stateczności pokazały, że proponowane w normie PN-EN 1997-1:2008 wzory prowadzą do różnego zapasu bezpieczeństwa.